Սիմբիոզ

Սիմբիոզը (հունարեն σύν- սին- միասին, βίωσις- վիոսիս (բիոսիս)- ապրել ) երկու կամ ավելի տարբեր կենսաբանական մարմինների միջև փոխազդեցուդյունն է։ Այն կարող է լինել շահավետ, փոխշահավետ և կարող է պատահել որ մի մարմնին այդ փոխազդեցությունը վնասի, իսկ մյուսին ոչ օգնի և ոչ էլ խանգարի։

Սիմբիոզի օրինակներ են՝

Միջատների ծաղիկի փոշոտումը (միջատները ստանում են նեկտար կամ այլ սնունդ, իսկ ծաղիկը փոշոտում է), կլոուն ձուկը և անեմոն ջրային բույսը (կլոուն ձուկը ուտում է անողնաշար կենդանիներին, որոնք վտանգ են սպառնում անեմոնին, նաև ձկան արտաթորանքը անեմոնի համար սննդային նյութ է։ Իսկ ձուկը գիշատիչներից պատսպարվում է անեմոնի մեջ, որը ունի դաղող բջջիջներ, որը սակայն կլոունին վտանգ չի սպառնում նրա ուժեղ իմունիտետի շնորհիվ), մամուռները ու ծառերը (մամուռները ծառը օգտագործում են որպես հենարան, այլ ոչ սննդի աղբյուր, իսկ ծառը դրանից ոչինչ չի կորցնում կամ ստանում։ Ստացվում է, որ մամուռը օգուտ ստանում է, իսկ ծառն անտարբեր է մնում)։

Սիմբիոզի ձևերը՝

Կոոպերացիա
Կոպերացիան այն փոխազդեցությունն է, որից բոլոր մարմիններն էլ ստանում են օգուտ, սակայն նրանց համակեցությունը ու փոխազդեցությունը պարտադիր պայման չի։ Կոպերացիայի օրինակ է մենակյաց խեցգետնին ու կորալյան պոլիպների՝ ակտիաների փոխազդեցությունը, մենակյաց խեցգետինը իր վրա տանում է ակտինային, ակտինային դա ձեռնտու է, քանի որ իր որսի տարածքը մեծանում է։ Օգուտ է ստանում նաև խեցգետինը, ակտինայի որսի մի մասով սնվում է խեցգետինը։

Կոմենսալիզմ
Երբ փոխազդեցության կողմերից մեկը ստանում է օգուտ, իսկ մյուսն անտարբեր է տվյալ փոխազդեցությանը։ Վերը նշված ջրիմուռի ու ծառի օրինակը վառ կոմենսալիզմի օրինակ է։ Կոմեսալիզմի օրինակ է նաև այն, երբ մի տեսակը սնվում է մյուս տեսակի սննդի մնացորդներով, օրինակ երբ փոքր ձկները շնաձկանը շրջապատած հետևում են նրան, շնաձկան որսի դեպքում մի մասը նրանց է բաժին ընկնում։ Շնաձկան ներքո նրանք նաև պաշտպանված են։ Այսինքն ստացվում է, որ փոքր ձկները ստանում են օգուտ, իսկ շնաձուկն այս գործընթացին անտարբեր է։

Ամենսիալիզմ
Այս այն փոխազդեցությունն է, երբ մի տեսակը ճնշում է մյուսին իսկ ինքը վնաս չի կրում։ Օրինակ՝ բարդու կողքին աճել է թուփ, որը միշտ ստվերում է մնում ու մասամբ է ստանում արևի ջերմությունը, այս դեպքում բարդին ճնշում է թփին։ Թուփը կրում է ճնշում բարդուց, սակայն բարդին անտարբեր է այս փոխազդեցությանը։

Մուտուալիզմ
Այս փոխհարաբերությունը բոլոր կողմերին էլ շահավետ է, և նրանց համակեցությունն ու փոխազդեցությունը դառնում է պարտադիր բոլոր տեսակների համար։ Օրինակ է վերևում գրված միջատների ու ծաղիկների փոխհարաբերությունը, եթե միջատները չմտնեն փոխազդեցության մեջ չեն ունենա նեկտար, իսկ ծաղիկները չեն փոշոտի, ստացվում է որ նրանց փոխազդեցությունը պարտադիր պայման է։

Մակաբուծություն
Մակաբուծությունը այն փոխհարաբերությունն է երբ մի մարմինը կախված է մյուսից, ստանում է սնունդ, և օգտագործում նրան որպես ապրելու միջավայր։ Մակաբուծությունը ունի երկու տեսակ առաջինը՝ ժամանակավոր․
Արյունածուծ մոծակը ապրում է արտաքին աշխարհում, մյուս մարմնի վրա հարձակվում է սնվելու համար։
Արգասային տիզը ապրում է տիրոջից ոչ հեռու։
Լուն ապրում է մարմնի վրա իր զարգացման շրջանը մեծ մասը։
Երկրորդը՝ մշտական․
Էխինակոկը չի կարող ապրել առանց իր տիրոջ

Բջջի բաժանումը` միտոզ

Միտոզը բջջի կորիզի բաժանումն է` քրոմոսոմնների թվի պահմանմամբ:Միտոզը բջջային ցիկլի մի հատվածն է, սակայն այն բավականին բարդ է և իր մեջ ներառում է հինգ փուլեր`պրոֆազ, պրոմետաֆազ, մետաֆազ, անաֆազ, տելոֆազ: Քրոմոսոմների կրկնորինակների ստեղծումը կատարվում է ինտերֆազի ժամանակ և միտոզի փուլում քրոմոսոմները արդեն կրկնապատկված են: Մարդու և կենդանիների բջիջներում սկվում է ցենտրիոլների հեռացումը, ձևավորվում են բաժանման բևեռները: Պրոֆազի ժամանակ քրոմոսոմները պարուրվում են կարճանում և հաստանում: Դադարում է ՌՆԹ-ի սինթեզը: Պրոֆազի վերջում կորիզաթաղանթն անհետանում է, և քրոմոսոմները հայտնվում են ցիտոպլազմայում: Մետաֆազի ընթացքում քրոմոսոմների շարժումը դադարում է, նրանք տեղավորվում են բջջի այսպես կոչված հասարակածի վրա` բևեռներց հավասարաչափ հեռավորության վրա, մի հարթության մեջ` առաջացնելով մետաֆազային թիթեղիկ: Կարևոր է նշել, որ այս դիրքում նրանք մնում են բավականին երկար ժամանակ, որի ընթացքում բջջի մեջ կատարվում են նշանակալից վերփոխումներ, որից հետո միայն կարող է տեղի ունենալ քրոմոսոմների իրարից հեռացումը: Այս է պատճառը, որ մետաֆազը ամենահարմար պահն է քրոմոսոմնների քանակի հաշվարկման: Անաֆազիընթացքում քրոմոսոմները հեռանում են իրարից դեպի հանդիպակած բևեռներ. վեջինները նույնպես շարունակում են իրարից հեռանալ: Տելոֆազում արդեն առանձնացված քրոմոսոմների խմբերի շուրջ ձևավորվում են բջջի կորիզների թաղանթներ, որոնք ապակոնդենսացվում են և առաջացնում են երկու դուստր կորիզներ:

Քրոմոսոմի կառուցվածքը

Քրոմոսոմը կորիզի գլխավոր բաղադրիչն է, որը լավ է երևում բջջի բաժանման ժամանակ, և որի հիմնական ֆունկցիան ԴՆԹ-ի պահպանումն է և փոխանցումը սերնդեսերունդ։
Քրոմոսոմները երևում են միայն բաժանվող բջիջներում. ունեն բարակ՝ 14 նմ տրամագծով թելերի ձև։ Քրոմոսոմներն ունեն բարդ կառուցվածք։ Բջջի բաժանման սկզբնական և միջին փուլերում նրանք կազմված են երկու իրար կցված թելանման կամ ձողաձև մարմնիկներից՝ քրոմատիդներից։ Վերջիններս ոլորված են գալարաձև և կախված գալարվածության աստիճանից, քրոմոսոմները փոխում են իրենց չափերը՝ երկարանում կամ կարճանում։ Քրոմատիդները իրենց հերթին կազմված են մեկ կամ մի քանի զույգ թելիկներից՝ քրոմանեմաներից, որոնք լուսային մանրադիտակով տեսանելի ամենափոքր կառուցվածքներն են։

Միթոզի կենսաբանական նշանակությունները՝

Բջիջները ստանում են նույն ժառանգությունը և քրոմոսոմները, քրոմոսոմները բաշխվում են հավասարաչափ, անսեռ բազմացումը տեղի է ունենում միթոզի միջոցով, նա ապահովում է քրոմոսոմների հստակ թիվ, միտոզը ազդում է օրգանիզմի աճին, բազմացմանը և զարգացմանը։

Սեռական բջիջների հիմնական նշանակությունն այն է որ ժառանգություն տան, սոմատիկը դա մեր օրգանների բջիջներն են։

Մենդելի 2-րդ օրենքը:Ոչ լրիվ դոմինանտություն:Գամետների մաքրության վարկած

Մենդելի երկրորդ օրենքը

Հիբիդների առաջին սերնդում ռեցսիվ հատկանիշը չի դրսևորվում, այն ի հայտ է գալիս երկրորդ սերնդում և կազմում սերնդի առանձնյակների մոտ 25%-ը: Այս օրինաչափությունն իր արտացոլումն է գտել Մենդելի երկրորդ օերնքում, որն ստացել է «ճեղքավորման օրենք» անունը: Այն պնդում է, որ առաջին սերնդի հիբիդները հետագա բազմացման արդյունքում տալիս են ճեղքավորում, նրանց սերնդում նորից հայտնվում են ռեցեսիվ հատկանիշներով առանձնյակներ: Դժվար չէ համոզվել, որ երկրորդ սերնդում դիտվող ճեղքավորումը ըստ ֆենոտիպի 3:1 է, իսկ ըստ գենտիպի ` 1:2:1:

Ոչ լրիվ դոմինանտություն

Դոմինանտը ունի նաև հակադիր ձև, որի մասին ասվում է, որ այն գտնվում է ոչ լրիվ դոմինատության վիճակում։ Երբ խաչասերում են անդալուզիական հավերի սև և սպիտակ մաքուր գծերը, հիբրիդների առաջին սերնդում ծնվում են մոխրագույն գունավորմամբ ճտեր։

Ասյպիսով ոչ լրիվ դոմինանտության ժամանակ հիբրիդների առաջին սերնդում ստացվում են միջանկյալ հատկանիշներով առանձնյակներ։

Բացի կամայական պայմաններից, դոմինանտը ունի նաև բնույթ, որը կախված է հատկանիշի ուսումնասիրման մակարդակից։ Ըստ Մենդելի դրույթների, դոմինանտությունը կարող է կախված լինել միջավայրի պայմաններից։

Օրինակ՝ AS և SS գենոտիպով մարդիկ օժտված են համարյա նույն դիմացկունությամբ մալարիայի նկատմամբ, իսկ AA գենոտիպով մարդիկ ավելի խոցելի են այդ հիվանդության նկատմամբ։ Այն էրիթրոցիտները, որոնք ունեն AS գեները միասին պարունակում են բետա-գլոբինային շղթաների երկու ձևերը միաժամանակ (նորմալ A և մուտանտ S), այսինքն նկատվում է կոդոմինանտություն։

Գամետների մաքրության վարկածը

Մենդելը ենթադրում էր, որ հիբրիդների առաջացման ժամանակ ժառանգական գործոնները չեն խառնվում, այլ մնում են անփոփոխ։ F₁ հիբրիդի մարմնում հակադիր հատկանիշներով տարբերվող ծնողական ձևերի խաչասերման արդյունքում առկա են լինում երկու գործոններն էլ՝ թե՛ դոմինանտ, թե՛ ռեցեսիվ։ Որպես գերակշռող հատկանիշ՝ դրսեվորվում է դոմինանտ ժառանգական գործոնը, իսկ ռեցեսիվը ճնշվում է։ Ներկայումս քաջ հայտնի է, որ սերունդների միջև կապն իրականանում է սեռական բջիջների՝ գամետների միջոցով, և, որ գամետները կրում են ժառանգական նյութական գործոններ՝ գեներ, որոնք որոշում են այս կամ այն հատկանիշի զարգացումը։ Յուրաքանչյուր գամետ պարունակում է զույգ ավելային գեներից միայն մեկը։ Բեղմնավորման ժամանակ գամետները միահյուսվում են, և եթե դրանցից յուրաքանչյուրը պարունակում էր միայն A դոմինանտ, իսկ մյուսը՝ a ռեցեսիվ ալելը, ապա առաջացած օրգանիզմում ֆենոտիպորեն կդրսևորվի դոմինանտ հատկանիշը։ Իսկ եթե երկու գամետներն էլ պարունակում են a ռեցեսիվ ալելը, ապա առաջացած օրգանիզմում ֆենոտիպորեն կդրսևորվի ռեցեսիվ հատկանիշը։ Հետևաբար, երկրորդ F₂ սերնդում ծնողներից մեկի ռեցեսիվ հատկանիշի դրսևորումը կարող է տեղի ունենալ միայն երկու դեպքում՝

ա) Եթե հիբրիդներում (Aa) ժառանգական գործոններն անփոփոխ են մնում,

բ) Եթե սեռական բջիջները (գամետները) գեների յուրաքանչյուր, ալելային զույգից պարունակում են միայն մեկ ալել։ 

Հիմնվելով հետերոզիգոտ առանձնյակների խաչասերման դեպքում սերնդում հատկանիշների ճեղքավորման գործընթացի վրա՝ Մենդելն առաջարկեց գամետների մաքրության վարկածը, որը հատագայում հաստատվեց բջջաբանական հետազոտություններով։ Այն պնդում է, որ գամետները գենետիկական առումով մաքուր են, այսինքն` կրում են յուրաքանչյուր ալելային զույգից միայն մեկ գեն։ Ներկայումս այս վարկածը վերածվել է օրենքի։ Գամետների մաքրության օրենքը կարելի է ձևակերպել այսպես, սեռական բջիջների առաջացման ժամանակ յուրաքանչյուր գամետի մեջ ընկնում է յուրաքանչյուր ալելային զույգից միայն մեկ գեն։

Նկարագրել ինչ է էվոլյուցիան

1.Էվոլյուցիա դա կենսաբանական պոպուլյացիների հաջորդական սերունդներում ժառանգական հատկանիշների փոփոխություն է։ Էվոլյուցիոն գործընթացի արդյունքում կյանքի կազմավորման բոլոր մակարդակներում՝ տեսակներից, անհատական օրգանիզմներից մինչև մոլեկուլներ առաջանում է կենսաբազմազանություն։

2.Որոնք են էվոլյուցիայի շարժիչ ուժերը

Էվոլյուցիայի շարժիչ ուժերն են ժառանգական փոփոխականություն, գոյության կռիվ, և բնական ընտրությունը։

3. Բացատրել հետևյալ հերթականությունը` ժառանգական փոփոխականություն, գոյության կռիվ, բնական ընտրություն

4. Ժառանգական փոփոխականություն

Դա նույն տեսակի օրգանիզմների ՝ միմյանցից տարբերություններ ունենալու ունակությունն է ։ Դա կարող է առաջանալ:

ԴՆԹ-ի պատահական փոփոխություններ:
Սեռական վերարտադրության ընթացքում գեների վերամիավորում:
Ֆենոտիպային փոփոխականություն. շրջակա միջավայրի կողմից առաջացած փոփոխություններ, որոնք չեն ազդում ԴՆԹ-ի վրա:

5. Գոյության պայքար

Դա օրգանիզմների միջև մրցակցություն է սահմանափակ ռեսուրսների համար, ինչպիսիք են սնունդը, ջուրը, կացարանը և բուծման վայրը:

6. Բնական ընտրություն

Դա գործընթաց է, որի ընթացքում ավելի շահավետ ժառանգական հատկություններ ունեցող անհատները գոյատևելու և սերունդ թողնելու ավելի մեծ հնարավորություն ունեն: Սա հանգեցնում է նրան, որ այս նշանները ժամանակի ընթացքում ավելի տարածված են դառնում բնակչության շրջանում:

Գենետիկա

1. Նկարագրեք ինչ է գենոտիպը և ֆենոտիպը
   Յուրաքանչյուր օրգանիզմի գեների ամբողջությունը կոչվում է գենոտիպ:
   Օրգանիզմների բոլոր հատկանիշների աբողջությունը կոչվում է ֆենոտիպ:
2. Նկարագրել ժառանգականությունը և փոփոխականությունը
   Ժառանգականությունը կենդանի օրգանիզմների՝ որոշակի հատկանիշներ պահպանելու և իրենց ժառանգներին հաղորդելու ունակությունն է:
   Փոփոխականությունը անհատական զարգացման ընթացքում դուստր օրգանիզմներում նոր հատկանիշներ ձեռք բերելու հատկությունն է:
3. Որոնք են դոմինանտ և ռեցեսիվ գեները։
   Դոմինանտ  գենետիկական երևույթ, երկու ալելային գեների փոխհարաբերության ձև, որի հետևանքով առաջացած առանձնյակը ժառանգում է մի ծնողի գենետիկական և ֆիզիոլոգիական հատկությունները։ 
4. Մենդելի առաջին և երկրոդ օրենքները
   Մենդելի առաջին օրենքը 
   Առաջին սերնդի միակերպության կանոնը։ Եթե խաչասերվող օրգանիզմները միմյանցից տարբերվում են մեկ հատկանիշով, ապա այդպիսի խաչասերումը կոչվում է միահիբրիդային խաչասերում:Այսպիսով, միահիբրիդային խաչասերման ժամանակ ուսումնասիրվում է միայն մեկ հատկանիշ։
   Մենդելի երկրորդ օրենքը
   Ճեղքավորման օրենք — առաջին սերնդի երկու հոտերոզիգոտ առանձնյակների խաչասերումից հետո՝ երկրորդ սերնդում նկատվում է հատկանիշի ճեղքավորում որոշակի թվային հարաբերությամբ ըստ ֆենոտիպի 3։1 և ըստ գենետիպի 1։2։1։

Տնային Աշխատանք

Արյան մակարդում

Արյան ճնշումը վերաբերում է արյան շրջանառության կողմից արյան անոթների պատերին գործադրվող ուժին, հատկապես զարկերակներին: Այն չափվում է ՝ օգտագործելով երկու մեծություն ՝ սիստոլիկ և դիաստոլիկ ճնշում ՝ արտահայտված սնդիկի միլիմետրերով (մմ ս.Ս.):արվեստ.):

Սիստոլիկ ճնշումը երկու արժեքներից ավելի բարձր է, և այն ներկայացնում է ճնշումը զարկերակներում, երբ սիրտը բաբախում է և արյուն է մղում: սիստոլիկ ճնշումը չափվում է միլիմետրերով (միլիմետրերով), իսկ դիաստոլիկ ճնշումը ‘ միլիմետրերով (միլիմետրերով): Դիաստոլիկ ճնշումը ավելի ցածր արժեք է, և այն ներկայացնում է ճնշումը զարկերակներում, երբ սիրտը հանգստանում է բաբախումների միջև: դիաստոլիկ ճնշումը չափվում է դիաստոլիկ կամ դիաստոլիկ ճնշմամբ:

Արյան խմբեր

Արյան խմբերը արյան դասակարգման միջոց են, որոնք հիմնված են կարմիր արյան բջիջների մակերեսին հատուկ անտիգենների առկայության կամ բացակայության վրա: Անտիգենները սպիտակուցներ են, որոնք կարող են առաջացնել իմունային պատասխան, այդ իսկ պատճառով կարևոր է որոշել արյան խումբը ցանկացած բժշկական ընթացակարգից առաջ: Մարդու մոտ կա չորս հիմնական արյան խումբ ՝ A, B, AB և O, որոնցից յուրաքանչյուրը որոշվում է հատուկ անտիգենների առկայությամբ:

A խմբի արյունը պարունակում է A Անտիգեններ կարմիր արյան բջիջների մակերեսին, Մինչդեռ B խմբի արյունը պարունակում է B Անտիգեններ: AB խմբի արյունը պարունակում է Ինչպես a, այնպես էլ B Անտիգեններ, իսկ o խմբի արյունը չի պարունակում ոչ a Անտիգեններ, Ոչ B Անտիգեններ: Բացի այդ, կա մեկ այլ հակագեն, որը կոչվում է Rh գործոն, որը կարող է արյունը դարձնել կամ Rh դրական կամ RH բացասական:

Արդյունքում ստացվում է ութ հնարավոր արյան խումբ ՝ A+, A -, B+, B -, AB+, AB -, O+ և O -: Ամենատարածված արյան խումբը O + է:

Ձեր արյան խումբը իմանալը շատ կարևոր է բժշկական արտակարգ իրավիճակներում, ինչպիսիք են արյան փոխներարկումը կամ օրգանների փոխպատվաստումը, քանի որ անպատշաճ արյան խումբը կարող է լուրջ արձագանք առաջացնել: Օրինակ, եթե A տիպի արյուն ունեցող անձը ստանում է B տիպի արյուն, նրա իմունային համակարգը հարձակվելու է օտարերկրյա արյան բջիջների վրա ՝ առաջացնելով պոտենցիալ մահացու ռեակցիա:

Բացի բժշկական պրոցեդուրաներից, արյան ստուգումը նույնպես կարևոր է հղիության ընթացքում, քանի որ եթե մայրը Rh բացասական է, իսկ երեխան Rh դրական է, կարող են առաջանալ բարդություններ, որոնք ազդում են երեխայի առողջության վրա: Նման դեպքերում մայրը կարող է դեղորայքի կարիք ունենալ ՝ բարդությունները կանխելու համար:

Ընդհանուր առմամբ, արյան խմբերի ըմբռնումը առողջության պահպանման կարևոր ասպեկտ է, որը կարող է օգնել ապահովել հիվանդների անվտանգ և արդյունավետ բուժում:

Արյան պաշտպանական ռեակցիա

Արյան պաշտպանական ռեակցիան իմունային համակարգի բարդ և կենսական գործընթաց է, որը ներառում է մի քանի տարբեր բաղադրիչներ: դրանք ներառում են. Երբ օտարերկրյա զավթիչը մտնում է արյան մեջ, այն կարող է առաջացնել իմունային պատասխան ՝ մարմինը վնասներից պաշտպանելու համար:

Այս պատասխանը սկսվում է տարբեր իմունային բջիջների ակտիվացմամբ, ներառյալ սպիտակ արյան բջիջները, ինչպիսիք են նեյտրոֆիլները, T բջիջները և B բջիջները: Այս բջիջները միասին աշխատում են զավթիչին հայտնաբերելու և վերացնելու համար ՝ օգտագործելով տարբեր մեխանիզմներ, ինչպիսիք են Ֆագոցիտոզը կամ հակամարմինների արտադրությունը:

Հակամարմինները մասնագիտացված սպիտակուցներ են, որոնք արտադրվում են B բջիջների կողմից, որոնք ճանաչում և կապվում են օտար զավթիչի հետ: Այս կապումը կարող է ուղղակիորեն հրահրել զավթիչի ոչնչացումը կամ պիտակավորել այն այլ իմունային բջիջների կողմից ոչնչացման համար: Մյուս կողմից, ցիտոկինները մոլեկուլներ են, որոնք օգնում են կարգավորել իմունային պատասխանը ՝ ազդարարելով այլ իմունային բջիջների աճն ու ակտիվացումը:

Արյան պաշտպանիչ ռեակցիան անհրաժեշտ է մարմնի առողջությունը պահպանելու համար ՝ պաշտպանելով այն վարակներից: Այնուամենայնիվ, որոշ դեպքերում իմունային պատասխանը կարող է չափազանց ուժեղ լինել կամ դառնալ դիսֆունկցիոնալ, ինչը հանգեցնում է վնասակար բորբոքման կամ աուտոիմուն խանգարումների, երբ իմունային համակարգը հարձակվում է մարմնի սեփական հյուսվածքների վրա:

Արյան պաշտպանական արձագանքը հասկանալը կարևոր նշանակություն ունի վարակիչ հիվանդությունների և աուտոիմուն խանգարումների բուժման մշակման համար: Գիտնականները շարունակում են ուսումնասիրել այս գործընթացը ՝ մշակելու նոր բուժումներ և մոտեցումներ հիվանդությունների լայն շրջանակի կանխարգելման կամ բուժման համար:

Անձեռնմխելիությունը մարմնի ունակությունն է պաշտպանվել օտար զավթիչներից, ինչպիսիք են վիրուսները, բակտերիաները կամ այլ հարուցիչները: Իմունային համակարգը բջիջների, հյուսվածքների և օրգանների բարդ ցանց է, որոնք միասին աշխատում են վնասակար նյութերը հայտնաբերելու և վերացնելու համար:

իմունիտետ

Իմունային համակարգը ունի անձեռնմխելիության երկու հիմնական տեսակ ՝ բնածին անձեռնմխելիություն և հարմարվողական անձեռնմխելիություն: Բնածին անձեռնմխելիությունը պաթոգեններից պաշտպանության առաջին գիծն է, և Այն բաղկացած է բջիջներից և մոլեկուլներից, որոնք ապահովում են անհապաղ պաշտպանություն: Այս բջիջները ներառում են սպիտակ արյան բջիջներ, ինչպիսիք են նեյտրոֆիլները և բնական մարդասպան բջիջները, ինչպես նաև կոմպլեմենտի սպիտակուցները, որոնք օգնում են բացահայտել և ոչնչացնել օտար զավթիչներին:

Մյուս կողմից, հարմարվողական անձեռնմխելիությունը ներկայացնում է ավելի յուրահատուկ և երկարատև իմունային պատասխան, որը զարգանում է ժամանակի ընթացքում: Իմունիտետի այս տեսակը ներառում է իմունային բջիջների ակտիվացում, ինչպիսիք են T բջիջները և B բջիջները, որոնք ճանաչում և հիշում են հատուկ հարուցիչները: B բջիջները արտադրում են հակամարմիններ, որոնք սպիտակուցներ են, որոնք ճանաչում և կապվում են հատուկ պաթոգենների հետ, Մինչդեռ T բջիջները օգնում են ոչնչացնել վարակված բջիջները և համակարգել իմունային պատասխանը:

Իմունիտետը կարելի է ձեռք բերել մի քանի եղանակներով, ներառյալ պատվաստումը, հարուցիչի հետ բնական շփումը կամ մեկ այլ անձից հակամարմինների փոխանցումը: Իմունային համակարգի դիսֆունկցիան կարող է հանգեցնել տարբեր խանգարումների, ներառյալ աուտոիմուն հիվանդությունները, ալերգիաները և իմունային անբավարարության խանգարումները:

Իմունիտետի ըմբռնումը կարևոր նշանակություն ունի վարակիչ հիվանդությունների պատվաստանյութերի և բուժման մշակման, ինչպես նաև անձեռնմխելիության հետ կապված խանգարումների կառավարման և բուժման համար:

Տնային Աշխատանք

Մկանային հյուսվածքի երկրորդ տարատեսակը հարթ մկաններն են, որոնցով կազմավորվում են ներքին օրգանների (սիրտ, ստամոքս, աղիքներ և այլն*), արյունատար անոթների պատերի, մաշկի մկանները: Այս մկանների միջոցով ներքին օրգանների կծկումները մարդու կամքին չեն ենթարկվում: Դրա համար էլ կոչվում են ՈՉ ԿԱՄԱՅԻՆ մկաններ: Ներքին օրգանների կառուցվածքի գործունեության մասին բազմաթիվ առանձին հոդվածներ ենք տպագրել նախորդ համարների «Ճանաչիր քո օրգանիզմը» բաժնում:

Որպես ակտիվ գործող օրգաններ, մկաններն առատորեն մատակարարվում են արյունով: Մկաններից շատերը արյուն և սննդանյութեր են ստանում ոչ մեկ զարկերակով, իսկ կատարած ակտիվ աշխատանքի ընթացքում նյութափոխանակության արգասիքները հեռանում են երակային խիտ ցանցի միջոցով: Մկանները հարուստ են ավշային անոթներով և նյարդային ցանցով:

Ինչպես ոսկրերը, այնպես ել կամային մկանները տարբեր ձև կառուցվածք, դիրք ու դասավորություն ունեն և համապատասխանում են դրանց ՙպարտադրվող՚`   առանձին, կամ այլ մկանախմբերի հետ կոորդինացված ամենաբարդ շարժումների իրականացմանը:

Կախված բեռնվածության աստիճանից, կմախքի յուրաքանչյուր մկան, բացի սեփական պատյանից, պարուրված է նաև մկանախմբերի և մարմնամասերի կծկումները սահմանափակող շարակցահյուսվածքային փակեղներով: Սրանք մկանի սկզբում և վերջում վերածվում են ամուր ջլերի, ապահովելով հոդի մեջ մտնող ոսկրերի շարժումները: 

Հաճախ ծանրորդների, բեռնակիրների գերբեռնվածության հետևանքով որոշ մկանների լարվածությունը սահմանափակող շարակցահյուսվածքային փակեղները պատռվում են, մկանային ճողվածքներ, ջլերի վնասվածքներ են առաջանում, որոնք բուժվում են վիրաբուժական և ֆիզիոթերապևտիկ եղանակներով:

Տարբերում են երկար, կարճ, լայն, իլիկաձև մկաններ: Երկար մկանները վերջույթների վրա են, որտեղ շարժումներն ավելի շատ են: Կարճ մկաններով հարուստ են մեջքի հյուսվածքների խորանիստ շերտերը, որտեղ շարժումները սահմանափակ են: Լայն մկանները հիմնականում իրանի, մաշկի և որովայնի շրջանում են: Վերջույթների ոսկրերը շարժող մկանները հիմնականում իլիկանման ձև ունեն: Կմախքային մկաններում կան նաև բարդ կառուցվածք ունեցողներ, օրինակ, բազկի երկգլուխ, եռագլուխ, ազդրի քառագլուխ, սրունքի երկգլուխ մկանները: Ինչպես բոլոր ոսկրերը, այնպես էլ կմախքի բոլոր մկանները մեկ ամբողջական կենդանի օրգանիզմ են, իրենց հատուկ կազմվածքով և գործողություններով:

Հյուսվածք

Գտիր հետաքրքիր տեղեկություններ հյուսվածքների , բջիջների կառուցվածքների վերաբերյալ,պատրաստիր ուսումնական նյութ:

Հյուսվածք, բջիջների և միջբջջային նյութի ընդհանուր ծագում, որոշակի կազմություն և ֆունկցիաներ ունեցող միասնական համակարգ։ Հյուսվածքների կազմությունը և ֆունկցիաները մշակվել են կենդանական աշխարհի էվոլյուցիայի ընթացքում։ Այդ ժամանակաընթացքում օրգանիզմի և արտաքին միջավայրի փոխազդեցությունը, գոյության պայմաններին հարմարվելու անհրաժեշտությունը նպաստել են որոշակի ֆունկցիաներով օժտված 4 տեսակ հյուսվածքների առաջացմանը՝ էպիթելային, շարակցական, մկանային, նյարդային։

Բջիջ բոլոր հայտնի կենդանի օրգանիզմների կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ և ժառանգական տարրական միավորը։ Բջիջը, որպես օրգանիզմի կառուցվածքի տարրական միավոր, օժտված է կենդանի նյութին բնորոշ հատկություններով, որոնք պահպանում ու փոխանցվում են հաջորդ սերունդներին։ Բջիջն ուսումնասիրող գիտությունը բջջաբանությունն է։

Կենսաբանություն Ապրիլ ամսվա ամփոփում

1.Փափկամարմիների արտաքին կառուցվածքը և տարածվածությունը։

Փափկամարմինները չհատվածավորված, փափուկ մարմին ունեցող կենդանիներ են: Դրանց մեծ մասը ունի գլուխ, իրան և մկանուտ ոտք: Իրանը ծածկված է մաշկային լայն ծալքով, որը կոչվում է թիկնոց: Թիկնոցի և իրանի միջև կա ազատ տարածություն՝ թիկնոցային խոռոչ, որի մեջ բացվում են շնչառական, արտաթորական օրգանները, սեռական գեղձերը և հետանցքը:

2. Փափկամարմինների ներքին օրգանները և բազմացում։

փափկամարմինները ունեն մոտ 130.000 տեսակ և բազմազանությամբ գրավում են երկրորդ տեղը կենդանիների թագավորությունում: Այդ հսկայական բազմազանությունը ներկայացված է թվով 7 հիմնական դասերում:

3․Երկկենցաղների կառուցվածքը և տարածվածությունը։

Երկկենցաղները հանդիսանում են ցամաք դուրս եկած առաջին ողնաշարավոր կենդանիները: Ցամաքում գտնելով բավարար քանակությամբ կեր և չունենալով մրցակիցներ՝ նրանք սկսեցին արագ հարմարվել նոր պայմաններին:

Ցամաքային կենսամիջավայրում գոյությունը ուներ իր բարդությունները, որոնք կարողացել են հաղթահարել երկկենցաղները:

4․ Երկկենցաղների բազմացումը

Բոլոր երկկենցաղները բաժանասեռ կենդանիներ են և բազմանում են արտաքին բեղմնավորմամբ: Երկկենցաղների բազմացման օրգանները կառուցվածքով շատ նման են ձկների բազմացման օրգաններին: 

5․Երկկենցաղների օրգանները

Երկկենցաղները հանդիսանում են ցամաք դուրս եկած առաջին ողնաշարավոր կենդանիները: Ցամաքում գտնելով բավարար քանակությամբ կեր և չունենալով մրցակիցներ՝ նրանք սկսեցին արագ հարմարվել նոր պայմաններին: Ցամաքային կենսամիջավայրում գոյությունը ուներ իր բարդությունները, որոնք կարողացել են հաղթահարել երկկենցաղները:

6․Գյուղատնտեսության մեջ ինչ դեր ունեն երկենցաղները։

Այդպես են կոչվում, օրինակ գորտերը և տրիտոնները, որոնց միշտ էլ կարող ենք տեսնել լճում, գետում, ջրամբարում: Երկկենցաղներն առաջին ողնաշարավորներն են, որ ջրային կյանքից անցել են ջրացամաքայինի: Լինում են անոտ, պոչավոր և անպոչ տեսակախմբեր:

Կենսաբանություն 11-18

Գլխակրծքի առջևի մասում՝ մեջքի կողմից տեղադրված է սովորաբար 8 աչք։ Սարդերն ապրում են ամենուրեք՝ և՛ արևադարձային գոտիներում, և՛ տունդրայում, և՛ շոգ անապատներում ու բարձր լեռներում։

Գիշերային գիշատիչներ են։ Սնվում են հիմնականում միջատներով (նաև վնասատու) և դրանով օգուտ են տալիս մարդուն։ Սարդերը պատկանում են սարդակերպների դասի հոդվածոտանիների կարգին։ Հայտնի է մոտ 27 հազար, Հայաստանում՝ 300–350 տեսակ։ Առավել տարածված են խաչասարդը, տնային, թռչնակեր, արծաթափայլ և այլ սարդեր։

Փորիկի առջևի մասում տեղավորված են շնչառական անցքերը, իսկ ետինում՝ ոստայնագեղձերի թմբիկները կամ գորտուկները (1-4 զույգ)։ Սարդերի մարմինը (երկարությունը՝ 0,7–11 սմ) կազմված է գլխակրծքից և փորիկից, որոնք միացած են կարճ ցողունիկով։ Աչքերը(8) տեղադրված են գլխակրծքի առջևի մասում, ոստայնագեղձերի (մոտ 100) թմբիկները՝ փորիկի խոռոչում։ Թմբիկներից յուրաքանչյուրը մի քանի անցք ունի, որոնցից արտազատված հեղուկն օդում պնդանում է ու թելի տեսք ստանում. սարդն այն կարող է օգտագործել տարբեր նպատակներով։

Սարդն իր բռնած որսը պարուրում է սարդոստայնով, այնուհետև վրան մարսողական հյութ արտազատում, որն արագորեն փափկացնում է որսի հյուսվածքները, և այդ վիճակում ներծծում։ Բաժանասեռ են, արուները հաճախ էգերից փոքր են։ Զարգացումն ուղղակի է, առանց կերպարանափոխության։ Հայտնի է սարդերի մոտ 21 հազար (Հայաստանումում՝ շուրջ 2000) տեսակ։ Սարդերի շատ տեսակներ ոչնչացնում են վնասատու միջատներին։